De kracht van schermloos leren in het onderwijs

Afgelopen week stond ik na een les nog even na te praten toen een meisje me met glinsterende ogen kwam opzoeken. Haar handen zaten onder de kruimels van het kruidnoten deeg dat wij maakte en haar glimlach liet zien hoe zij deze les heeft ervaren. 

“Juf, kijk eens wat ik heb gemaakt! Ik wist niet dat ik dit kon!”
Ze ratelde door over wat ze had ontdekt, hoe ze had samengewerkt en hoe trots ze was op het resultaat. Terwijl ze sprak, voelde ik weer hoe magisch leren kan zijn wanneer kinderen het ervaren met hun handen, hun hoofd én hun hart.

Dat moment had één belangrijk kenmerk: het gebeurde helemaal zonder scherm.

Kinderen groeien op in een wereld vol schermen, meer dan ooit!

De afgelopen jaren is schermtijd explosief gestegen. Op school, thuis, in de opvang: overal waar je kijkt, zijn kinderen omringd door tablets, tv’s, telefoons en laptops.

Begrijp me niet verkeerd, schermen zijn niet “fout”. Ze kunnen waardevol zijn voor bepaalde vormen van leren. Maar de balans is zoek. Veel leerkrachten, pedagogisch medewerkers en ouders  die ik mocht spreken tijdens het onderzoek dat ik deed voor het schrijven van deze blog herkennen dezelfde signalen:

• Kinderen zijn snel afgeleid.

• Prikkelverwerking is ingewikkelder geworden.

• De motorische ontwikkeling blijft soms achter.

• Rustmomenten worden schaars.

In een wereld die steeds sneller gaat, hebben kinderen juist behoefte aan vertraging, verbinding en ervaren. Dat is precies waar schermloos leren een verschil maakt.

Waarom schermloos leren zo krachtig werkt

1. Kinderen leren beter door te doen

Wanneer kinderen bewegen, voelen, proeven, ontdekken en creëren, worden meerdere hersengebieden tegelijkertijd geactiveerd. Dat zorgt voor dieper, betekenisvoller leren.
Een knutsel die mislukt, een experiment dat anders uitpakt dan verwacht het zijn leermomenten die je niet uit  het kijken naar een video kunt halen, dit moet je ervaren!

2. Minder prikkels, meer focus

Schermen zijn snel, flitsend en ontworpen om aandacht vast te houden.
Schermloze activiteiten brengen juist:

• rust;

• overzicht;

• ruimte om te focussen;

• en tijd om écht ergens in op te gaan.

Kinderen die normaal onrustig zijn, vinden vaak verrassend veel concentratie wanneer zij met hun handen bezig kunnen en mogen zijn. Of dit nu het kneden van deeg, spelen met klei of een knutsel maken is. 

3. Creativiteit krijgt ruimte

Wanneer er geen scherm is dat ideeën aanreikt, moeten kinderen zélf verzinnen hoe iets kan.
Ze experimenteren, testen, bouwen en bedenken. Dat stimuleert:

• fantasie;

• probleemoplossend vermogen;

• zelfvertrouwen;

4. Samen spelen = samen leren

Schermloze activiteiten nodigen uit tot contact.
Kinderen:

• overleggen;

• werken samen;

• delen materialen;

• oefenen taal;

• leren omgaan met emoties wanneer iets lukt of niet lukt.

Mooie bijkomstigheid is dat de sociale ontwikkeling weer centraal gezet wordt en dat samenwerken en hulp vragen niet meer dan normaal is (zoals het zou moeten zijn dus).

5. De motoriek ontwikkelt zich optimaal

Knippen, rollen, rennen, scheuren, proeven, springen, bouwen…
Zonder scherm komt het lichaam in beweging. Het zal je niet verbazen dat beweging versterkt zowel de fijne als grove motoriek, concentratie en zelfregulatie.

Hoe Foodies & Family schermloos leren tot leven brengt

Toen ik Foodies & Family oprichtte, had ik één duidelijke visie:
Kinderen laten leren door te ervaren, zónder dat er een scherm aan te pas komt. 

Ik had nooit gedacht dat dit vandaag de dag zo relevant en actueel zou zijn.

In al onze lessen en pakketten staat beleven centraal.

1. Leren door te doen als basis

Kinderen ontdekken door:

• koken en gezonde snacks maken

• speurtochten binnen en buiten

• proefjes over het menselijk lichaam

• peuterdans en peutergym

• thematische activiteiten zoals bosdieren, culturen van de wereld, feestdagen en seizoenen

Hierbij worden al hun zintuigen ingezet: proeven, ruiken, horen, zien, voelen én bewegen.

2. Speels én doordacht

Onze activiteiten zijn niet alleen leuk, ze zijn ontwikkeld vanuit kennis over de brede ontwikkeling van het kind, waaronder:

• pedagogiek;

• ontwikkelingspsychologie;

• motorische ontwikkeling;

• taalontwikkeling;

• gezonde leefstijl;

Zo krijgt elk spel en elke opdracht een educatieve laag mee, zonder dat het ‘schools’ voelt en toch aansluit bij de doelen die dat jaar op de planning staan. 

3. Voor rust, verbinding en plezier

Omdat alles schermloos is, ontstaat er:

• meer echte interactie;

• minder prikkelgevoelige situaties;

• meer ruimte voor concentratie;

• meer succeservaringen;

• meer verbinding met jezelf, met anderen en met de wereld om je heen.

                                        

Waarom onze aanpak uniek is

Foodies & Family onderscheidt zich door:

• volledig schermloze lessen en pakketten;

• een combinatie van creativiteit, educatie en gezonde leefstijl;

• activiteiten die aansluiten bij de belevingswereld van kinderen;

• materiaal dat rust én plezier brengt;

• lessen die kinderen in beweging zetten (letterlijk!).

Het is deze mix van speels en doordacht die ervoor zorgt dat kinderen niet alleen leren, maar ook groeien binnen verschillende ontwikkelingsgebieden.

Tips om zelf meer schermloze leermomenten te creëren

Wil je zelf aan de slag? Hier zijn een paar simpele ideeën die je morgen al kunt gebruiken:

• Maak kleine “schermvrije blokken” van 20–30 minuten.

• Laat kinderen iets onderzoeken met hun handen: rijst, water, klei, bladeren, stenen, groenten.

• Doe samen proefjes.

• Ga naar buiten: zoek natuurschatten of doe korte beweegopdrachten.

• Kook of bak samen (iets simpels).

• Stel open vragen: “Wat denk je dat er gebeurt als…?”

• Laat kinderen samenwerken, ook bij kleine opdrachten.

Het zijn vaak de eenvoudige, tastbare momenten die het meeste impact maken.

Het meisje met de kruimels van het kruidnoten deeg op haar handen zal haar les van gisteren niet snel vergeten. Niet omdat ik haar iets liet zien op een scherm, maar omdat ze het zelf mocht ervaren.
Dat is de kracht van schermloos leren: het maakt kinderen nieuwsgierig, actief, creatief en zelfverzekerd.

En dat is precies waar Foodies & Family voor staat.

Wil je eens kennismaken of weten hoe onze lessen in jouw school, opvang of organisatie ingezet kunnen worden? Plan hier eenvoudig een kennismaking in.

 

Geschreven door: 

Priscilla Avôt, pedagoog en ontwikkelaar schermloos lesmateriaal voor het basisonderwijs en de kinderopvang. Wil je mij volgen? Dat kan via LinkedIn of Instragram.