Onderwijs voor jongens en meisjes: echt anders, of toch een fabel?

Het is een discussie die al decennia speelt in het onderwijs: moeten we jongens en meisjes anders benaderen in de klas? Zijn er fundamentele verschillen in hoe zij leren, zich ontwikkelen en gedragen? Of houden we een hardnekkig fabeltje in stand dat vooral gebaseerd is op stereotype denkbeelden?

In deze blog neem ik je mee in wat de wetenschap zegt over verschillen tussen jongens en meisjes, wat dit betekent voor de praktijk, én geef ik praktische tips voor in de klas.

Jongens versus meisjes: wat zegt de wetenschap?

Er zijn verschillen tussen jongens en meisjes, maar die zijn vaak kleiner dan we denken en sterk beïnvloed door opvoeding, cultuur en verwachtingen. Toch zien we in de praktijk regelmatig:

• Jongens zijn vaker beweeglijk, impulsief en motorisch ingesteld.

• Meisjes zijn vaker geïnteresseerd in taal, socialer ingesteld en meer gericht op details.

❗Let op: dit zijn bevindingen vanuit de praktijk, tijdens observaties gebleken. Echter wil dit niet zeggen dat het onderwijs voor jongens per se anders is dat dat voor meisjes. Binnen elke groep vind je grote verschillen. Er zijn meisjes die het liefst hutten bouwen en jongens die eindeloos kunnen tekenen of lezen. En dát is meteen het belangrijkste inzicht: het kind zelf moet centraal staan, niet het geslacht.

Waarom het tóch belangrijk is om hierover na te denken in hoe wij het onderwijs vorm geven.

Dat het onderwijs voor jongens en meisjes in grote lijnen hetzelfde is wil niet zeggen dat wij niet hoeven na te denken over hoe wij hier vorm aan kunnen geven. Het is belangrijk om mee te gaan in wat jij in je groep ziet gebeuren. Dat kan zijn dat jongens meer beweging nodig hebben tussen opdrachten door, maar ook meisjes vinden dit fijn om even uit hun hoofd te stappen en even geen 'leer prikkels' tot zich te nemen. Kijk dus goed naar je eigen groep en je aanbod hierin. In het volgende gedeelte van deze blog geef ik je een aantal voorbeelden van hoe jij dit kunt inzetten bij jou in de klas.

Tips voor een onderwijsaanpak die ruimte biedt aan alle kinderen.

1. Bied bewegingsruimte in de les

• Bewegend leren: tafels oefenen tijdens een estafette.

• Tussendoortjes met beweging: 3 minuten rekken, springen of dansen tussen taken door.

• Staand werken of wiebelkrukken in de klas.

2. Zorg voor variatie in opdrachten

• Laat kinderen kiezen: werk aan een stappenplan of maak een stripverhaal bij een verhaalsom.

• Zet spelelementen in (escape rooms, challenges).

• Gebruik creatieve vormen: tekenen, bouwen, presenteren.

3. Stimuleer taal op een speelse manier

• Verhalen te koppelen aan actie (toneel, naspelen, bouwen wat er gebeurde).

• Taal te integreren in thema’s die hen aanspreken (dino’s, techniek, voetbal).

• Samen lezen met buddies ook buiten het boek om praten over wat er gebeurt.

4. Doorbreek stereotypes

Let op je eigen verwachtingen:

• Verwacht niet automatisch dat meisjes rustiger zijn of dat jongens niet stil kunnen werken.

• Benoem kwaliteiten in gedrag, niet in gender (“Wat werk jij geconcentreerd!” in plaats van “Typisch meisjesgedrag”).

5. Creëer een rijke leeromgeving voor verschillende leerstijlen

Zorg voor materialen die verschillende interesses aanspreken:

• Techniekhoeken, bouwmateriaal, experimenteerbakken.

• Boeken over emoties én over uitvindingen.

• Rekenopdrachten in verhaalvorm én in ‘wedstrijdstijl’.

Tot slot

Onderwijs voor jongens én meisjes hoeft niet anders ingericht te worden, zolang je maar flexibel inspeelt op wie een kind is, wat het nodig heeft en wat het aanspreekt. Laat je niet leiden door het geslacht, maar door nieuwsgierigheid naar het kind.

Of het nu een meisje is dat in bomen klimt of een jongen die stilletjes in een boek duikt: elk kind verdient ruimte om te groeien op zijn of haar eigen manier.

Wil je meer tips over het inrichten van een inclusieve, speelse en kindgerichte leeromgeving? 

Volg me dan op Instagram en/of LinkedIn.

Heb jij leuke tips voor mij of wil je je mening denken? ⤵️