De invloed van social media op jongeren. De dagelijkse praktijk!

Social media is niet meer weg te denken uit het leven van jongeren. Van Instagram tot TikTok, van Snapchat tot YouTube. Het vormt een dagelijks onderdeel van hun sociale leven, zelfbeeld en informatievoorziening. Maar wat doet het eigenlijk écht met hen? En hoe kunnen we jongeren bewust maken van zowel de kracht als de valkuilen van deze platforms?

Er is veel te doen rond om het verbod op smartphones en/of social media voor kinderen onder de 14 jaar. Toch denk ik dat dit niet het enige onderwerp is waar wij ons op moeten focussen. Want verbieden wil niet zeggen dat het niet meer gebeurd toch?

Is het niet beter om te kijken naar wat wij met elkaar kunnen (blijven) doen om jongeren zo goed mogelijk mee te nemen in de wereld van telefoons en social media? Bewustwording en continu herhaling hierin aanbieden, een weg die wij samen met jongeren kunnen bewandelen.

Binnen onze lessen voor mavo en mbo leerlingen gaan we hier op een interactieve manier mee aan de slag. Niet met een droge powerpoint en een waarschuwend vingertje, maar met echte verhalen, betrokken gastsprekers, rollenspellen, quizzen en video’s die binnenkomen. Jongeren herkennen zich in de voorbeelden, worden aan het denken gezet én gaan met elkaar in gesprek.

De voordelen van social media: verbinding en kansen

Laten we positief beginnen. Social media biedt jongeren ook veel kansen. Het kan verbinden, inspireren en zelfs deuren openen die anders misschien gesloten zouden blijven.

Esra (15, mavo 3)
Esra is gek op tekenen en deelt haar werk op Instagram. Dankzij een reel die viraal ging, kreeg ze honderden nieuwe volgers en zelfs een uitnodiging om mee te doen aan een jongeren-expositie. In de les vertelde ze hoe social media haar meer zelfvertrouwen gaf en haar creativiteit een podium bood.

Jayden (18, mbo niveau 4)
Jayden gebruikte TikTok eerst vooral voor entertainment, maar ontdekte er een community van jongeren met dezelfde culturele achtergrond. Hij maakte zelf een video over vooroordelen en kreeg daarop veel positieve reacties. In ons rollenspel oefende hij hoe je online een discussie voert zonder in een ruzie te belanden, iets waar hij nu dagelijks profijt van heeft.

De schaduwkant: druk en misleiding

Maar social media heeft ook een keerzijde. De druk om altijd "aan" te staan, de constante vergelijking met anderen en de verspreiding van nepnieuws kunnen jongeren raken.

Yasmin (17, mbo niveau 2)
Yasmin vertelde in de les dat ze dagelijks bezig was met haar uiterlijk vanwege wat ze op Instagram zag. Tijdens de quiz over filters en bewerking besefte ze dat de beelden die ze zag vaak ver van de werkelijkheid afstaan. "Ik dacht altijd: waarom zie ik er niet zo uit? Nu weet ik dat bijna niemand dat doet."

Lars (16, mavo 4)
Lars viel tijdens de les stil toen we het hadden over cyberpesten. Hij deelde dat hij via Snapchat langdurig werd buitengesloten door zijn klasgenoten. Dankzij de video waarin een leeftijdsgenoot zijn verhaal vertelde, durfde Lars zijn ervaring voor het eerst te delen. We begeleidden het gesprek met de klas, wat veel indruk maakte.

Onze aanpak: leren door te ervaren

Wat onze lessen uniek maakt, is de interactieve insteek. Jongeren leren niet alleen over de impact van social media, ze ervaren het ook:

• Quizzen over feiten en fabels rondom social media.

• Rollenspellen waarin jongeren online situaties naspelen en reflecteren.

• Gastsprekers die vertellen over hun eigen ervaringen, van influencer tot slachtoffer van online pesten.

• Video’s en gesprekken die raken, aanzetten tot nadenken en ruimte bieden voor openheid.

Zo ontstaat er meer dan alleen kennis: er komt begrip, reflectie en vaak ook een open gesprek op gang dat jongeren helpt hun eigen social media-gebruik onder de loep te nemen.

Wil jij met jouw klas ook aan de slag met dit thema? Neem contact met ons op voor een lespakket op maat. 

Samen maken we jongeren weerbaar én bewust in de online wereld.